Bài truyền thông tháng 05/2015; Hen suyễn là một bệnh lý viêm mạn tính đường hô hấp thường gặp nhất Hen suyễn là một bệnh lý viêm mạn tính đường hô hấp thường gặp nhất, ảnh hưởng đến trên 300 triệu người trên thế giới với khoảng 250 ngàn bệnh nhân tử vong hàng năm do hen.
- Tần suất hen ngày càng gia tăng, đặc biệt ở trẻ em do quá trình thay đổi khí hậu toàn cầu, quá trình đô thị hóa gây ô nhiễm môi trường...
- Bệnh nhân hen bị viêm mạn tính phế quản đi kèm với sự quá nhạy cảm của đường dẫn khí dẫn đến các cơn hen suyễn tái đi tái lại với các triệu chứng khò khè, khó thở, nặng ngực và ho, đặc biệt thường xảy ra vào ban đêm hay sáng sớm.
I. BIỂU HIỆN CỦA BỆNH HEN
Cần nghĩ đến hen suyễn khi có các dấu hiệu hoặc triệu chứng dưới đây:
- Dấu hiệu khò khè xuất hiện > 1 lần/tháng.
- Ho hoặc khò khè tái đi tái lại khi trẻ tăng hoạt động.
- Ho nhiều về đêm mặc dù trong thời gian không bị nhiễm virus.
- Khò khè không thay đổi theo mùa.
- Triệu chứng ho khò khè kéo dài sau 3 tuổi.
- Các triệu chứng đó xấu hơn khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ: bụi nhà, phấn hoa, lông thú, hóa chất, nấm mốc, dán, gắng sức, khói thuốc, nhiễm khuẩn hô hấp,…
- Trẻ hay bị cảm cúm kéo dài hoặc lặp đi lặp lại > 10 ngày.
- Các triệu chứng cải thiện khi dùng các thuốc điều trị hen.
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH HEN SUYỄN
- Thuốc lá́.
- Bụi.
- Thú nuôi trong nhà.
- Nấm mốc trong nhà.
- Khói, mùi nặng và các dạng bụi nước.
- Phấn hoa hoặc nấm mốc ngoài trời.
- Vận động thể lực.
- Thời tiết.
- Một số loại thực phẩm: Bò, gà, trứng gia cầm, tôm, cua, cá biển, …
- Các tác nhân khác như: Rượu, một số thuốc uống như thuốc chữa tăng huyết áp, thuốc chữa đau khớp, …
III. PHÒNG NGỪA BỆNH HEN SUYỄN
- Chúng ta biết rằng nếu hen suyễn không được kiểm soát tốt, viêm đường hô hấp kéo dài sẽ làm giảm hoạt động chức năng phổi và thậm chí làm tổn thương phổi vĩnh viễn.
- Nếu hen suyễn không được điều trị đúng, theo thời gian bệnh sẽ trở nên trầm trọng hơn. Đó chính là lý do mà bệnh nhân hen cần tuân thủ kế hoạch điều trị mà bác sĩ đã đề xuất.
- Người bệnh cần phải sử dụng thuốc dự phòng hàng ngày đúng cách theo chỉ định của bác sĩ, tái khám đúng hẹn và phải báo ngay với bác sĩ về những tác dụng phụ của thuốc. Cách dự phòng này giúp giảm thiểu các triệu chứng hen suyễn và giảm thiểu tổn thương đường hô hấp, đặc biệt là đảm bảo duy trì chất lượng cuộc sống.
- Các tác nhân thường gặp nhất gây hen suyễn đó là: mạt nhà, gián, vật nuôi, cây trồng trong nhà và phấn hoa bên ngoài, ẩm mốc trong nhà, thức ăn và một số loại thuốc.
1. Mạt nhà
+ Trong nhà, nhất là trong phòng, đặc biệt là trong giường vì chúng ăn những mảnh da bong.
+ Phòng chống bằng cách: không dùng thảm, loại bỏ những chỗ ứ bụi, lau chùi bằng khăn ướt, không dùng chổi vì chổi làm tung bụi mà nên dùng máy hút bụi. Việc hút bụi nên để người không bị hen làm. Sắp xếp đồ đạc gọn gàng, phòng ngủ, phòng tắm, kể cả nhà bếp đều phải thông gió tốt. Điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm: Giảm độ ẩm dưới 50%. Không dùng vải nhung trên giường, giặt máy ở nhiệt độ cao. Cần lau nhà và bếp kỹ lưỡng.
2. Phòng chống gián
+ Nhiều người bị hen suyễn có dị ứng với phân khô và những chất thải và mảnh vụn của gián. Lau sạch sàn nhà và các vật dụng.
+ Luôn đậy thức ăn kỹ lưỡng và không để thức ăn trong phòng ngủ. Diệt gián bằng bả hay bẫy, có thể dùng hóa chất dạng gel. Nếu dùng bình xịt để diệt gián, hãy đi ra khỏi nhà cho đến khi không còn mùi.
3. Tránh động vật
+ Một số người bị dị ứng với các vảy da hay nước bọt đã khô của các con thú có lông mao hay lông vũ. Luôn cho thú ở ngoài, không bao giờ cho vào nhà.
4. Cây trồng trong nhà, phấn hoa ngoài trời
+ Tránh trồng cây trong nhà nếu cây đó gây dị ứng hay hen suyễn cho bạn.
+ Trong mùa hoa làm bạn bị dị ứng, nên đóng kín cửa sổ, nhất là vào buổi trưa.
5. Ẩm mốc trong nhà
+ Lau rữa bằng nước javel những nơi bị nhiễm. Vệ sinh máy điều hòa định kỳ, kiểm tra và vệ sinh kỹ nệm giường. Thay hoặc giặt các thảm chùi chân bị mốc. Giảm độ ẩm của phòng dưới 50%.
6. Hút thuốc lá
+ Cấm hút thuốc trong nhà hay xung quanh bạn, đặc biệt trong những khoảng không gian kín như phòng ngủ hoặc trong xe hơi. Tránh những nơi có nhiều khói.
7. Dị ứng thức ăn
+ Một số loại thức ăn có thể gây kích hoạt cơn hen suyễn như: bò, gà, trứng gia cầm, tôm, cua, cá biển, …Và sulfite trong thức ăn như đồ khô, cà chua chế biến hoặc các thức ăn đóng hộp khác.
8. Một số thuốc: Như aspirin, các thuốc giảm đau không steroid (như ibuprofen, naproxen) và thậm chí cả thuốc nhỏ mắt có thể gây khởi phát cơn hen, vì vậy cần phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
- Bệnh nhân hen bị viêm mạn tính phế quản đi kèm với sự quá nhạy cảm của đường dẫn khí dẫn đến các cơn hen suyễn tái đi tái lại với các triệu chứng khò khè, khó thở, nặng ngực và ho, đặc biệt thường xảy ra vào ban đêm hay sáng sớm.
I. BIỂU HIỆN CỦA BỆNH HEN
Cần nghĩ đến hen suyễn khi có các dấu hiệu hoặc triệu chứng dưới đây:
- Dấu hiệu khò khè xuất hiện > 1 lần/tháng.
- Ho hoặc khò khè tái đi tái lại khi trẻ tăng hoạt động.
- Ho nhiều về đêm mặc dù trong thời gian không bị nhiễm virus.
- Khò khè không thay đổi theo mùa.
- Triệu chứng ho khò khè kéo dài sau 3 tuổi.
- Các triệu chứng đó xấu hơn khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ: bụi nhà, phấn hoa, lông thú, hóa chất, nấm mốc, dán, gắng sức, khói thuốc, nhiễm khuẩn hô hấp,…
- Trẻ hay bị cảm cúm kéo dài hoặc lặp đi lặp lại > 10 ngày.
- Các triệu chứng cải thiện khi dùng các thuốc điều trị hen.
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH HEN SUYỄN
- Thuốc lá́.
- Bụi.
- Thú nuôi trong nhà.
- Nấm mốc trong nhà.
- Khói, mùi nặng và các dạng bụi nước.
- Phấn hoa hoặc nấm mốc ngoài trời.
- Vận động thể lực.
- Thời tiết.
- Một số loại thực phẩm: Bò, gà, trứng gia cầm, tôm, cua, cá biển, …
- Các tác nhân khác như: Rượu, một số thuốc uống như thuốc chữa tăng huyết áp, thuốc chữa đau khớp, …
III. PHÒNG NGỪA BỆNH HEN SUYỄN
- Chúng ta biết rằng nếu hen suyễn không được kiểm soát tốt, viêm đường hô hấp kéo dài sẽ làm giảm hoạt động chức năng phổi và thậm chí làm tổn thương phổi vĩnh viễn.
- Nếu hen suyễn không được điều trị đúng, theo thời gian bệnh sẽ trở nên trầm trọng hơn. Đó chính là lý do mà bệnh nhân hen cần tuân thủ kế hoạch điều trị mà bác sĩ đã đề xuất.
- Người bệnh cần phải sử dụng thuốc dự phòng hàng ngày đúng cách theo chỉ định của bác sĩ, tái khám đúng hẹn và phải báo ngay với bác sĩ về những tác dụng phụ của thuốc. Cách dự phòng này giúp giảm thiểu các triệu chứng hen suyễn và giảm thiểu tổn thương đường hô hấp, đặc biệt là đảm bảo duy trì chất lượng cuộc sống.
- Các tác nhân thường gặp nhất gây hen suyễn đó là: mạt nhà, gián, vật nuôi, cây trồng trong nhà và phấn hoa bên ngoài, ẩm mốc trong nhà, thức ăn và một số loại thuốc.
1. Mạt nhà
+ Trong nhà, nhất là trong phòng, đặc biệt là trong giường vì chúng ăn những mảnh da bong.
+ Phòng chống bằng cách: không dùng thảm, loại bỏ những chỗ ứ bụi, lau chùi bằng khăn ướt, không dùng chổi vì chổi làm tung bụi mà nên dùng máy hút bụi. Việc hút bụi nên để người không bị hen làm. Sắp xếp đồ đạc gọn gàng, phòng ngủ, phòng tắm, kể cả nhà bếp đều phải thông gió tốt. Điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm: Giảm độ ẩm dưới 50%. Không dùng vải nhung trên giường, giặt máy ở nhiệt độ cao. Cần lau nhà và bếp kỹ lưỡng.
2. Phòng chống gián
+ Nhiều người bị hen suyễn có dị ứng với phân khô và những chất thải và mảnh vụn của gián. Lau sạch sàn nhà và các vật dụng.
+ Luôn đậy thức ăn kỹ lưỡng và không để thức ăn trong phòng ngủ. Diệt gián bằng bả hay bẫy, có thể dùng hóa chất dạng gel. Nếu dùng bình xịt để diệt gián, hãy đi ra khỏi nhà cho đến khi không còn mùi.
3. Tránh động vật
+ Một số người bị dị ứng với các vảy da hay nước bọt đã khô của các con thú có lông mao hay lông vũ. Luôn cho thú ở ngoài, không bao giờ cho vào nhà.
4. Cây trồng trong nhà, phấn hoa ngoài trời
+ Tránh trồng cây trong nhà nếu cây đó gây dị ứng hay hen suyễn cho bạn.
+ Trong mùa hoa làm bạn bị dị ứng, nên đóng kín cửa sổ, nhất là vào buổi trưa.
5. Ẩm mốc trong nhà
+ Lau rữa bằng nước javel những nơi bị nhiễm. Vệ sinh máy điều hòa định kỳ, kiểm tra và vệ sinh kỹ nệm giường. Thay hoặc giặt các thảm chùi chân bị mốc. Giảm độ ẩm của phòng dưới 50%.
6. Hút thuốc lá
+ Cấm hút thuốc trong nhà hay xung quanh bạn, đặc biệt trong những khoảng không gian kín như phòng ngủ hoặc trong xe hơi. Tránh những nơi có nhiều khói.
7. Dị ứng thức ăn
+ Một số loại thức ăn có thể gây kích hoạt cơn hen suyễn như: bò, gà, trứng gia cầm, tôm, cua, cá biển, …Và sulfite trong thức ăn như đồ khô, cà chua chế biến hoặc các thức ăn đóng hộp khác.
8. Một số thuốc: Như aspirin, các thuốc giảm đau không steroid (như ibuprofen, naproxen) và thậm chí cả thuốc nhỏ mắt có thể gây khởi phát cơn hen, vì vậy cần phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
Tác giả bài viết: DSTH.Huỳnh Khắc Huy
Nguồn tin: benhvientinhbien.vn